Toen ik mijn eerste lezing gaf, koos ik misschien wel het meest ingewikkelde onderwerp dat ik kon bedenken: de Large Hadron Collider (LHC) deeltjesversneller. Een onderwerp dat me diep fascineert, niet in de laatste plaats omdat ik het geluk had om de LHC tweemaal van dichtbij te zien. Ik ben zelfs tijdens die twee bezoeken naar beneden geweest, terwijl de machine uit stond (eens in de paar jaar voor onderhoud). Het was een ervaring die ik wilde delen, maar eerlijk? Het was ook een vuurdoop. Geen makkelijk onderwerp, geen makkelijke start.

Een collega vroeg me later: “Waarom begon je in godsnaam met zoiets ingewikkelds?” Mijn antwoord was simpel: de meeste onderwerpen waren al verdeeld, en ik wilde iets kiezen waar ik zelf gepassioneerd over ben. Maar achteraf besefte ik dat ik me hiermee direct in het diepe had gegooid. Toch is het juist die keuze die me veel heeft geleerd over mijzelf, over presenteren en over het vinden van mijn eigen stijl.

Introvert, maar nooit stil

Als ik mensen vertel dat ik eigenlijk introvert ben en een rustig persoon, krijg ik vaak verbaasde blikken. “Dat kan toch niet? Jij hebt altijd zo’n sterke mening!” En dat klopt. Voor mij is het belangrijker om mijn mening te ventileren dan mijn eigen onzekerheid te laten zien. Het voelt alsof dat een soort verantwoordelijkheid is die ik mezelf opleg. Ik denk dat mensen dat zien als kracht, maar voor mij is het eerder een keuze.

Tijdens lezingen speelt dit ook mee. Ik kan zenuwachtig zijn, twijfelen of ik wel interessant genoeg ben, maar als ik daar sta, wint mijn behoefte om een punt te maken het altijd van mijn onzekerheid. In mijn auto op weg naar de lezing vraag ik mijzelf twee dingen af: "wat kan ik verzinnen om er alsnog onderuit te komen?" en "waarom doe ik dit ook alweer?" Ik wil mijn verhaal vertellen, want ik geloof erin. En als je ergens in gelooft, moet je dat met overtuiging brengen, hoe spannend dat ook is.

Een sterke mening is geen stijl

Toch heb ik geleerd dat alleen een sterke mening niet genoeg is. Het gaat erom hoe je die mening verpakt. Na zes lezingen weet ik dat mijn kracht ligt in contact maken met het publiek. Ik wil interactie, vragen, betrokkenheid. Terwijl sommige collega’s liever “zenden,” voelt dat voor mij onnatuurlijk. Een ervaren collega zei ooit: “Ik vertel mijn verhaal, en mensen luisteren.” Daar is niets mis mee, maar dat past niet bij mij.

Ik wil het gesprek aangaan, zelfs als dat betekent dat ik een vraag niet meteen kan beantwoorden. Voor mij is een lezing geen monoloog, maar een dialoog met het publiek. Die interactie geeft me energie en maakt de lezing niet alleen voor hen, maar ook voor mijzelf interessanter.

Leermomenten opbouwen

Eén van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd, is dat je trouw moet blijven aan je eigen stijl. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Feedback is daarbij cruciaal. Na een van mijn lezingen kreeg ik bijvoorbeeld de tip om meer gebruik te maken van de ruimte op het podium. Dat past bij mijn stijl van interactie, maar om dat goed te doen, moet ik de inhoud van mijn verhaal nóg beter beheersen. En dat is waar het echte werk begint: voorbereiding.

Ik ben leergierig en sta open voor feedback, maar dat betekent niet dat ik mezelf volledig wil aanpassen aan wat anderen doen. Ik luister naar de feedback van collega-sprekers, zelfs als hun lezingen mij niet altijd boeien—maar de uitdaging blijft: hoe blijf ik trouw aan mijn eigen stijl zonder me te verliezen in wat anderen van me verwachten of mij aan te passen aan hun stijl vanwege hun opgebouwde ervaring. Veel ervaring lijkt soms te betekenen dat men blijft hangen in de veilige comfortzone: 'Ik doe het al honderd jaar zo, dus waarom zou ik veranderen?' Maar juist buiten die zone ligt de ruimte om te groeien, en dat is waar ik mezelf telkens weer naartoe dwing.

Mijn professionele presentaties zijn makkelijker, omdat ik daar met mijn ogen dicht over kan praten. Astronomie voelt anders. Hier ben ik ook een leerling, en dat maakt het kwetsbaarder. Maar het dwingt me om te blijven groeien, en dat is precies waarom ik het doe.

Investeren in jezelf is geen luxe

Om mijn vaardigheden te verbeteren, volgde ik een leergang: “Presenteren als een leider” van Pieter Frijters via zijn bedrijf "Spreek". Dat was confronterend. Niet alleen omdat ik mezelf kritisch moest bekijken, maar ook omdat ik moest leren hoe ik overkom op anderen. Wat ik daar leerde, is dat een goede presentatie niet draait om perfectie, maar om authenticiteit. Het gaat erom dat je gelooft in wat je zegt en dat gevoel weet over te brengen. Ik ben overigens nog lang niet klaar met ontwikkelen dus zal zeker nog een herhalingscursus volgen. Om terug te reflecteren en mee te nemen wat ik de afgelopen tijd heb gezien en geleerd.

Grenzen verleggen is essentieel

Ik doe dit 'werk' niet omdat het me makkelijk afgaat, maar juist omdat het me uitdaagt. Als introvert sta ik niet per se te springen om voor een groep te staan. Maar ik geloof dat je grenzen moet verleggen om voldoening uit het leven te halen. Het is misschien een cliché, maar het is ook waar: groei begint buiten je comfortzone.

Rake leermoment die mij vooruit helpen

1. “Je kunt pas groeien als je durft te falen.”

Iedere lezing voelt als een stap in het onbekende. Maar dat onbekende is precies waar ik wil zijn.

1. “Authenticiteit verslaat perfectie, elke keer.”

Ik hoef niet de beste te zijn; ik wil mezelf zijn.

1. “Een sterke mening zonder verhaal blijft een losse flodder.”

Daarom is het belangrijk om te leren hoe je je verhaal krachtig neerzet.

1. "Feedback is geen aanval, het is kritiek die je vooruithelpt."

Voor mij is feedback geen cadeau (ik hoef ook geen cadeautjes in dit proces), geen verzachte boodschap, en zeker geen "positieve feedback." Feedback is gewoon kritiek—en dat mag dus! Het is een spiegel die je voorgehouden wordt, soms confronterend, maar altijd bedoeld om je beter te maken. Het erkennen en omarmen van die kritiek is misschien wel de belangrijkste les die ik heb geleerd. Het gaat niet om hoe het gebracht wordt, maar wat je ermee doet.

Conclusie: het universum én mijzelf ontdekken

Het geven van astronomische lezingen is voor mij een reis van persoonlijke groei. Ik heb geleerd om naar mezelf te kijken, om kritisch te zijn, maar ook om mijn eigen stijl te omarmen. Ik heb geleerd dat het belangrijk is om te blijven leren, om mijn grenzen te verleggen en om te geloven in wat ik vertel.

Dus als je me ziet staan voor een groep, weet dan dat het niet vanzelf gaat. Maar weet ook dat ik daar sta omdat ik geloof in de kracht van kennis delen, van interactie, en van mijzelf blijven uitdagen. Want uiteindelijk draait het daar voor mij om: het ontdekken van het universum én mijzelf.