Als interim-manager ben ik vaak terechtgekomen op plekken waar de structuren niet alleen versleten, maar soms compleet verdwenen waren. Afdelingen zonder duidelijke richtlijnen, teams zonder richting en medewerkers die vastlopen in de chaos – het is een beeld dat ik te vaak heb gezien. In zulke situaties draait het niet om leiderschap in de klassieke zin, maar om management als vak. Waarom? Omdat het de enige manier is om orde in de chaos te brengen en een basis te leggen waarop weer gebouwd kan worden.

Management als Vak: Een Aannemer voor Structuur en Orde

Voor mij is management niet een vage term die draait om het inspireren van anderen of het neerzetten van een visie. Natuurlijk is dat belangrijk, maar het is vaak niet de kern van wat er nodig is in een verwaarloosde organisatie. Management gaat over het beheersen van processen, het opzetten van kaders en het geven van structuur waar chaos heerst. Ik zie mezelf vaak als een aannemer. Een aannemer weet van alles iets, maar zit niet op de stoel van de elektricien of stukadoor. In plaats daarvan zorgt hij ervoor dat het proces soepel verloopt, dat materialen op tijd worden geleverd, en dat er volgens een logisch plan wordt gewerkt. Zo zie ik management: ik regel en faciliteer zodat anderen hun werk binnen hun eigen vakgebied kunnen uitoefenen.
 

Een Visie die Aansluit bij Joost Kampen

Mijn benadering sluit nauw aan bij de visie van Joost Kampen PhD op verwaarloosde organisaties. Kampen definieert een verwaarloosde organisatie als een organisatie waar het langdurig ontbreekt aan sturing en begeleiding van de organisatieontwikkeling, wat leidt tot schadelijke interactiepatronen tussen leiding en medewerkers (Kampen, 2012). In zulke situaties is het herstellen van structuur en duidelijkheid essentieel. Kampen stelt dat organisatieontwikkeling vanuit een achterstand verloopt via een gestructureerd collectief leerproces, wat in lijn is met mijn aanpak om kaders opnieuw op te zetten en structuur te bieden (Joost Kampen, 2012).

Daarnaast benadrukt Kampen dat leidinggevenden verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van de organisatie en de mensen binnen die organisatie, van bestuur tot teamleiders. Mijn rol als 'aannemer' – iemand die faciliteert, regelt en zorgt dat processen goed verlopen – weerspiegelt deze verantwoordelijkheid. Het herstellen van structuur geeft medewerkers de ruimte om effectief te functioneren binnen hun vakgebied. Deze visie is essentieel in situaties waar verwaarlozing heeft geleid tot het verlies van duidelijke kaders.

Leiderschap Wordt door Anderen Bepaald

Leiderschap is iets wat door anderen aan je wordt toegekend. Het is een erkenning die voortkomt uit de impact die je hebt op anderen, de manier waarop je vertrouwen en inspiratie opbouwt. Maar in een verwaarloosde organisatie is er vaak nog geen ruimte voor dat niveau van leiderschap. Voordat er vertrouwen kan worden gewonnen, moet er structuur zijn. Voordat mensen kunnen worden geleid, moet er duidelijkheid zijn over wat er verwacht wordt. Daarom is mijn eerste stap niet om te inspireren, maar om de bouwstenen neer te leggen: duidelijke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB’s). Pas wanneer die basis staat, kan leiderschap ontstaan – door consistentie, betrouwbaarheid en resultaten.

De Eerste Stappen naar een Nieuwe Koers

Mijn methodiek voor herstructurering begint altijd met het inventariseren van wat ontbreekt. Zijn er heldere kaders en regels? Worden processen gevolgd, of zweeft alles in de lucht? In verwaarloosde organisaties zijn kaders vaak versleten of verdwenen. Medewerkers weten niet waar ze aan toe zijn, en dat zorgt voor onzekerheid en ineffectiviteit. Mijn taak als manager is om die kaders opnieuw op te zetten. Ik breng orde door het opstellen van afspraken, het herinrichten van processen, en door een cultuur van verantwoordelijkheid en verantwoording te creëren.

De Belangrijkste Lessen uit de Praktijk

• Structuur Voordat Inspiratie Mogelijk Is Mensen hebben houvast nodig. Zonder structuur voelt een organisatie als drijfzand. Medewerkers willen weten waar ze aan toe zijn, wat er van hen wordt verwacht, en welke middelen ze hebben. Pas als die duidelijkheid er is, ontstaat er ruimte voor groei en vertrouwen.
• Duidelijke Kaders Creëren In verwaarloosde organisaties zijn kaders vaak versleten of verdwenen. Het opnieuw opzetten van kaders kost tijd, maar het is de enige manier om te voorkomen dat medewerkers zich verloren voelen. Dit kan variëren van het definiëren van verantwoordelijkheden tot het stellen van haalbare doelen.
• Regel en Faciliteer Als manager ben ik geen micromanager die op elke stoel zit. Ik stel me op als een facilitator – iemand die ervoor zorgt dat anderen hun werk optimaal kunnen doen. Dat betekent dat ik de juiste middelen regel, obstakels uit de weg ruim en processen versimpel.
• Vertrouwen Komt Door Acties, Niet Door Woorden Inspirerende woorden zijn weinig waard als ze niet worden ondersteund door daden. Het vertrouwen van een team win je door consequent te zijn, door te doen wat je zegt en door voorop te gaan als het moeilijk wordt. Dat is de basis voor effectief leiderschap. 

Een Nieuwe Koers Bepalen

Wanneer de structuur is hersteld, kunnen we naar een nieuwe koers werken. Dat betekent het herdefiniëren van doelen, het creëren van ruimte voor feedback en reflectie, en het versterken van de samenwerking. Maar het begint altijd bij management als vak. Het is de fundering waarop alles rust.

Door management als vak te benaderen, herstel ik verwaarloosde afdelingen en organisaties. Pas dan ontstaat er ruimte voor echt leiderschap – het soort dat anderen inspireert en vooruit helpt. Maar zonder die fundering blijft alles drijven. Daarom zal ik altijd blijven pleiten voor management als vak: het fundament waarop alles rust.